Արվեստի և մշակույթի քաղաք Գյումրին շուտով Թումոյի նոր տարածք կունենա: Այն տեղակայվելու է 150 տարվա պատմություն ունեցող հին թատրոնի շենքում: Գյումրիում գործող Թումո կենտրոնը իր երկու տարվա գուրծունեության ընթացքում արդեն ունի 2000-ից ավել ուսանող, իսկ այս նոր նախաձեռնությունը կնպաստի ուսանողների թվի ավելացմանը մոտ երկու անգամ:

Դեռ 2014-ի դեկտեմբերի 1-ին, Թումոյի ստեղծարար տեղեկատվական կենտրոնի գործադիր տնօրեն Մարի Լու Փափազյանը և փոխտնօրեն Արամ Գյումիշյանը դիմեցին Գյումրիի քաղաքապետին հին թատրոնի շենքը կետրոնին հանձնելու առաջարկով: Հիշեցնենք, որ հուշարձան-շենքը գտնվում էր վթարային վիճակում, իսկ հուշարձանը «փրկելու» այս առաջարկը հետաքրքիր հնարավորություն էր ստեղծում, հատկապես, որ առաջարկող կողմը նպատակ ուներ մասնակի վերականգնելու կառույցը: Եթե նկատենք, որ 1912 թվականին այս թատրոնի բեմում է առաջին անգամ բեմադրվել Արմեն Տիգրանյանի «Անուշ» օպերան, ապա այս շենքի վերականգնումը կունենա նաև ազգային արժեքի նշանակություն: Նշենք նաև, որ Գյումրիի թատրոնը համարվում է արևելյան Հայաստանի ամենահին թատրոններից մեկը:

Պատմամշակութային այս արժեքավոր շինության վերակառուցման նախագծի հեղինակն է լիբանանցի հայտնի ճարտարապետ Բեռնարդ Խուրին: «Գյումրիում շատ հետաքրքիր միջամտություն է լինելու մի շենքի, որն արդեն իր սեփական պատմությունն ունի, հիշողությունները: Չենք պլանավորում, իհարկե, թատրոնը «կենդանի դիակ» դարձնել, բայց չենք էլ պատրաստվում այն վերականգնել՝ այն դարձնելով «անցյալի տրանսվիստիտ»: Մենք կպահպանենք հին թատրոնի շենքի ամուր ու ծանր պատերը: Մեր միջամտությամբ արդեն գոյություն ունեցող կառուցվածքի մեջ ճանաչելի շերտեր կավելանան, և այդ շերտերը հատուկ ուղղվածություն կունենան: Ավելացված ամեն շերտը կներկայացվի որպես ավելացված կամ արդեն գոյություն ունեցողի կրկնություն. իմիտացիա չի լինի: Հիշեք՝ մենք ֆեյքեր չենք արտադրում: Բոլոր այդ շերտերը որպես «պրոթեզ» են ծառայելու, այսինքն ոչ թե փոխարինելու են, այլ լրացնելու: Բազմաֆունկցիոնալ պրոթեզը հարգանքի ամենամեծ տուրքն է, որ կարելի է տալ պատմությանը»,-իր հարցազրույցներից մեկում ասել է ճարտապետը: Շինարարական աշխատանքները մեկնարկել են 2017-ի հունիսից և նախատեսվում է ավարտել 2019-ին: Շենքը նախատեսված է 9 բալ երկրաշարժի ուժգնության համար: Իհարկե խորհրդանշական է, որ Թումո կենտրոնը կառուցվում է թե՛ պատմական և թե՛ ճարտարապետական արժեք ունեցող շենքում: Այսպիսով, հին շենքին երկրորդ շունչ է տալու ստեղծարար տեխնոլոգիանների կենտրոնը՝ ապացուցելով, որ ցանկության դեպքում նորարական տեխնոլոգիաների զարգացումը կարող է ներդաշնակվել մշակութային արժեքների հետ: Կենտրոնի գործադիր տնօրեն Մարի Լու Փափազյանի խոսքերով, այս շենքի ընտրությունը ունի երեք պատճառ. «Իհարկե, շատ ավելի հեշտ է կառուցել նորը, քան վերանորոգել հինը, սակայն շատ կարևոր է մեզ ժառանգություն հասած հին կառույցին նոր ոգի, նոր կյանք տալը: Երկրորդ, այս շենքը շատ հետաքրքիր կենտրոնական դիրք ունի թե' այգում և թե' քաղաքի հատվածում և մոտ է տեխնոպարկին, ինչը կարևոր գործոն է տեխնոպարկի հետ մեր համագործակցության համար: Երրորդ՝ թատրոնի այս շենքը այգու մեջ է, ինչը մեր ուսանողների համար հնարավորություն է ստեղծում բնության հետ հաղորդ լինել. այս մոտեցումը մեր քաղակականության բաղադրիչներից մեկն է»:

Կարիք չկա խոսել այն մասին թե ինչ՞ նոր հորիզոններ կբացի նոր շենքի կառուցումը քաղաքի երիտասարդության համար, քանի որ դա ակնհայտ է: Դրա փոխարեն եկեք անրադառնանք նախագծին և շենքի ծավալատարածական լուծումներին: Կենտրոնը լինելու է երեք հարկանի՝ ընդհանուր 2500 ք.մ. մակերեսով, և ինչպես բնօրինակ Թումոն այն իր մեջ կներառի ուսումնական նույն չորս հիմնական ոլորտները` անիմացիա, վիդեո խաղերի զարգացում, թվային մեդիա և վեբ-մշակում: Կենտրոնը կունենա նաև 3D տպագրության լաբորատորիա: Ըստ նախագծի, շենքը կունենա երկու մուտք: Արևելյան ֆասադի գլխավոր մուտքը, որը գտնվում է այգու ստորին մակարդակի վրա, նախատեսված է ուսանողների համար: Նախագծի գլխավոր նպատակն է հին թատրոնի շենքը վերածել ինտերակտիվ ուսումնական հարթակների հիմնական կոլեկտիվ աշխատանքային տարածքով: Այն իրենից ներկայացնելու է ամֆիթատրոնային լսարան, որն արձակուրդներին և հանգստյան օրերին կվերածվի 200 տեղանոց ալտերնատիվ թատրոնի հանրության համար, այդպիսով իսկ պահպանելով թատրոնի ֆունկցիան: Նախագծի համաձայն, ուսումնական հիմնական գոտիները տեղակայվելու են առաջին հարկում, իսկ բոլոր ադմինիստրատիվ և հասարակական տարածքները, որոնք չեն առնչվում ուսումնական գործառույթների հետ, ինչպիսին են ադմինիստրացիան, հիմնական լոբբին և ալյն, հասանելի կլինեն վերին փողոցի արևմտյան ճակատի առաջին հարկի տանիքից: Կենտրոնը, բացի ուսումնական լսարաններից, կունենա նաև հասարակական կինոթատրոն, որտեղ կկազմակերպվեն կինոցուցադրություններ ինչպես Թումոյի ուսանողների, այնպես էլ հանրության համար, ձայնագրման ստուդիա, բացօթյա տեռաս միջոցառումների համար, ինչպես նաև արդեն վերը նշված տրանսֆորմացվող հարթակ, որը կծառայի նաև որպես բեմ: Նախատեսված տեռասը իր հերթին նաև կապ է ստեղծում շենքի և այգու միջև՝ ինտեգրելով էքստերիերը շենքի ծավալի մեջ: Պահպանվում են հուշարձան շենքի միայն արևելյան և արևմտյան ճակատները, վերականգնվում է վնասված սպիտակ սվաղը, իսկ նախագծով հաստատված հավելյալ կառույցները իրականացվում են վառ կարմիր գույնով, ինչը ստեղծում է հակադրություն գոյություն ունեցող հին շենքի հետ: Բացի շենքի վերակառուցումից, նախագիծն իր մեջ է ներառում նաև այգու բարեկարգումը:

Ի դեպ՝ թատրոնի շենքը ժամանակին կառուցվել է ալեքսանդրապոլցիների ներդրումներով: ճիշտ է, լավ կլիներ որ թատրոնի հին շենքը վերականգնվեր հնարավորինս ավելի շատ հատվածներ պահպանելով, սակայն, եթե նկատի ունենանք որ այս շենքը կարող էր ժամանակի ընթացքում ընդհանրապես քանդվեր, ապա իհարկե, այս հուշարձանի վերականգնումը, թեկուզ և այս մոտեցմամբ, հնարավորություն է տալիս հարգանքի տուրք մատուցել և՛ շենքի ճարտարապետին, և՛ շինարարներին, և՛ պատմությանը: